زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
 

خالد بن ابی‌اسماعیل کوفی




خالد بن ابی اسماعیل کوفی، راوی امامی قرن سوم است.


۱ - ثقه


نجاشی
[۱] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۵۰، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
او را ثقه دانسته است و متأخران نیز به تبع نجاشی او را توثیق کرده‌اند.
[۲] ابن‌داوود حلّی، کتاب‌الرجال، ج۱، ص۸۶، چاپ محمدصادق آل‌بحرالعلوم، نجف ۱۳۹۲/۱۹۷۲، چاپ افست قم (بی‌تا).    
[۳] محمد بن علی اردبیلی، جامع‌الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، ج۱، ص۲۸۹، قم:مکتبةالمحمدی، (بی‌تا).    
[۴] عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۳۵، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
[۵] محمدباقر بن محمدمؤمن سبزواری، ذخیرةالمعاد فی شرح‌الارشاد، ج۱، ص۲۱۵، چاپ سنگی تهران ۱۲۷۳ـ۱۲۷۴، چاپ افست قم (بی‌تا).
علامه حلّی
[۶] حسن بن یوسف علامه حلّی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۳۸، چاپ جواد قیومی اصفهانی، (قم) ۱۴۱۷.    
خالد بن اسماعیل کوفی را ثقه دانسته که احتمالا لفظ «ابی» از آن ساقط شده است.
[۷] حسین بن محمدتقی نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۳۷۸۳۷۹، قم ۱۴۱۵۱۴۲۰.    


۲ - بکر بن اشعث


البته طوسی در رجال
[۸] محمد بن حسن طوسی، رجال‌الطوسی، ص ۱۹۷، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.    
فردی به نام خالد بن اسماعیل بن ایوب مخزومی را در شمار اصحاب امام صادق علیه‌السلام برشمرده که مجهول است.
[۹] عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۴۸، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
برخی احتمال داده‌اند که نام پدر خالد، بکر بن اشعث باشد،
[۱۰] مصطفی بن حسین تفرشی، نقدالرجال، ج۲، ص۱۸۰، قم ۱۴۱۸.    
[۱۱] علی‌اصغر بن محمدشفیع جاپلقی بروجردی، طرائف المقال فی معرفة طبقات‌الرجال، ج۱، ص۴۵۰، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۱۰.    
[۱۲] عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۳۵، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
[۱۳] عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۶۳، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
[۱۴] عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۱۴۳ـ۱۴۴، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
زیرا نجاشی
[۱۵] بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۰۹، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
کنیه بکر را ابواسماعیل یاد کرده است.
بنابراین، احتمالا خالد بن ابی‌اسماعیل همان خالد بن بکر ملقب به طویل است که در سند روایتی در باب وصیت نیز آمده است.
[۱۶] کلینی، اصول الکافی، ج۷، ص۶۱۶۲.    
[۱۷] ابن‌بابویه، کتاب مَن لایـَحضُرُه‌الفقیه، ج۴، ص۱۶۹، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.
[۱۸] محمد بن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام، ج۹، ص۲۳۶، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران ۱۳۹۰.    
با وجود این چون بکر پدر خالد طویل در زمان امام صادق علیه‌السلام درگذشته،
[۱۹] کلینی، اصول الکافی، ج۷، ص۶۱۶۲.    
و به تصریح نجاشی
[۲۰] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۰۹، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
بکر بن اشعث از امام کاظم علیه‌السلام روایت کرده، اتحاد این دو منتفی است.
در ضمن یکی بودن کنیه بکر بن اشعث و پدر خالد احتمالی بیش نیست.
[۲۱] شوشتری، قاموس الرجال، ج۴، ص۹۷.
[۲۲] خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۴.    


۳ - اصحاب امام صادق علیه‌السلام


ابن‌بابویه به واسطه خالد از عبدالاعلی مولی آ‌ل‌سام، از اصحاب امام صادق علیه‌السلام، روایت کرده است.
[۲۳] ابن‌بابویه، کتاب مَن لایَحضُرُه‌الفقیه، ج۴، ص۴۴۴، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.    
صفوان بن یحیی ، عبداللّه بن مسکان و جعفر بن بشیر نیز از وی حدیث نقل کرده‌اند.
[۲۴] محمد بن علی اردبیلی، جامع‌الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، ج۱، ص۲۸۹، قم:مکتبةالمحمدی، (بی‌تا).    
[۲۵] خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰.
طُرَیحی
[۲۶] فخرالدین بن محمد طریحی، جامع‌المقال فیما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال، ج۱، ص۶۵، چاپ محمدکاظم طریحی، تهران) ۱۳۷۴).
و کاظمی
[۲۷] محمدامین بن محمدعلی کاظمی، هدایةالمحدثین الی طریقة المحمدین، ج۱، ص۵۵، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۰۵.
معیار تمایز وی از راویان مشترک با وی را روایت صفوان از او دانسته‌اند.
بنابراین ظاهراً لفظ ابی از سند روایت مذکور در کافی نیز افتاده است.
[۲۸] کلینی، اصول الکافی، ج۵، ص۵۶۹.    
خالد، هم بی‌واسطه
[۲۹] محمد بن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام، ج۲، ص۳۷۶، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران ۱۳۹۰.    
و هم با‌واسطه از امام صادق علیه‌السلام روایت کرده، لذا احتمالا از اصحاب آن حضرت بوده است.
همچنین خالد صاحبِ یکی از اصول شیعه است که صفوان بن یحیی آن را روایت کرده است.
[۳۰] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۵۰، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
[۳۱] محمد بن حسن طوسی، فهرست کتب‌الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، ج۱، ص۱۷۴، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم ۱۴۲۰.
[۳۲] ابن‌شهرآشوب، معالم‌العلماء، ج۱، ص۴۶، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱.
[۳۳] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲، ص۱۴۸.
طریق شیخ طوسی به این کتاب ضعیف دانسته شده است.
[۳۴] حسین بن محمدتقی نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۶، ص ۱۳۰، قم ۱۴۱۵۱۴۲۰.    
[۳۵] خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰.


۴ - فهرست منابع


(۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعه.
(۲) ابن‌بابویه، کتاب مَن لایـَحضُرُه‌الفقیه، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.
(۳) ابن‌داوود حلّی، کتاب‌الرجال، چاپ محمدصادق آل‌بحرالعلوم، نجف ۱۳۹۲/۱۹۷۲، چاپ افست قم (بی‌تا).
(۴) ابن‌شهرآشوب، معالم‌العلماء، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱.
(۵) محمد بن علی اردبیلی، جامع‌الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، قم: مکتبةالمحمدی، (بی‌تا).
(۶) مصطفی بن حسین تفرشی، نقدالرجال، قم ۱۴۱۸.
(۷) علی‌اصغر بن محمدشفیع جاپلقی بروجردی، طرائف المقال فی معرفة طبقات‌الرجال، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۱۰.
(۸) خویی، معجم رجال الحدیث.
(۹) محمدباقر بن محمدمؤمن سبزواری، ذخیرةالمعاد فی شرح‌الارشاد، چاپ سنگی تهران ۱۲۷۳ـ۱۲۷۴، چاپ افست قم (بی‌تا).
(۱۰) شوشتری، قاموس الرجال.
(۱۱) فخرالدین بن محمد طریحی، جامع‌المقال فیما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال، چاپ محمدکاظم طریحی، تهران) ۱۳۷۴).
(۱۲) محمد بن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران ۱۳۹۰.
(۱۳) محمد بن حسن طوسی، رجال‌الطوسی، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.
(۱۴) محمد بن حسن طوسی، فهرست کتب‌الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم ۱۴۲۰.
(۱۵) حسن بن یوسف علامه حلّی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، (قم) ۱۴۱۷.
(۱۶) محمدامین بن محمدعلی کاظمی، هدایةالمحدثین الی طریقة المحمدین، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۰۵.
(۱۷) کلینی، اصول الکافی.
(۱۸) عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
(۱۹) احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.
(۲۰) حسین بن محمدتقی نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، قم ۱۴۱۵ـ۱۴۲۰.

۵ - پانویس

 
۱. ↑ احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۵۰، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
۲. ↑ ابن‌داوود حلّی، کتاب‌الرجال، ج۱، ص۸۶، چاپ محمدصادق آل‌بحرالعلوم، نجف ۱۳۹۲/۱۹۷۲، چاپ افست قم (بی‌تا).    
۳. ↑ محمد بن علی اردبیلی، جامع‌الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، ج۱، ص۲۸۹، قم:مکتبةالمحمدی، (بی‌تا).    
۴. ↑ عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۳۵، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
۵. ↑ محمدباقر بن محمدمؤمن سبزواری، ذخیرةالمعاد فی شرح‌الارشاد، ج۱، ص۲۱۵، چاپ سنگی تهران ۱۲۷۳ـ۱۲۷۴، چاپ افست قم (بی‌تا).
۶. ↑ حسن بن یوسف علامه حلّی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، ج۱، ص۱۳۸، چاپ جواد قیومی اصفهانی، (قم) ۱۴۱۷.    
۷. ↑ حسین بن محمدتقی نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۳۷۸۳۷۹، قم ۱۴۱۵۱۴۲۰.    
۸. ↑ محمد بن حسن طوسی، رجال‌الطوسی، ص ۱۹۷، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۵.    
۹. ↑ عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۴۸، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
۱۰. ↑ مصطفی بن حسین تفرشی، نقدالرجال، ج۲، ص۱۸۰، قم ۱۴۱۸.    
۱۱. ↑ علی‌اصغر بن محمدشفیع جاپلقی بروجردی، طرائف المقال فی معرفة طبقات‌الرجال، ج۱، ص۴۵۰، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۱۰.    
۱۲. ↑ عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۳۵، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
۱۳. ↑ عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۶۳، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
۱۴. ↑ عبداللّه مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، ج۲۵، ص۱۴۳ـ۱۴۴، چاپ محیی‌الدین مامقانی، قم ۱۴۲۳.
۱۵. ↑ بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۰۹، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
۱۶. ↑ کلینی، اصول الکافی، ج۷، ص۶۱۶۲.    
۱۷. ↑ ابن‌بابویه، کتاب مَن لایـَحضُرُه‌الفقیه، ج۴، ص۱۶۹، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.
۱۸. ↑ محمد بن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام، ج۹، ص۲۳۶، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران ۱۳۹۰.    
۱۹. ↑ کلینی، اصول الکافی، ج۷، ص۶۱۶۲.    
۲۰. ↑ احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۰۹، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
۲۱. ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ج۴، ص۹۷.
۲۲. ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۴.    
۲۳. ↑ ابن‌بابویه، کتاب مَن لایَحضُرُه‌الفقیه، ج۴، ص۴۴۴، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴.    
۲۴. ↑ محمد بن علی اردبیلی، جامع‌الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد، ج۱، ص۲۸۹، قم:مکتبةالمحمدی، (بی‌تا).    
۲۵. ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰.
۲۶. ↑ فخرالدین بن محمد طریحی، جامع‌المقال فیما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال، ج۱، ص۶۵، چاپ محمدکاظم طریحی، تهران) ۱۳۷۴).
۲۷. ↑ محمدامین بن محمدعلی کاظمی، هدایةالمحدثین الی طریقة المحمدین، ج۱، ص۵۵، چاپ مهدی رجایی، قم ۱۴۰۵.
۲۸. ↑ کلینی، اصول الکافی، ج۵، ص۵۶۹.    
۲۹. ↑ محمد بن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام، ج۲، ص۳۷۶، چاپ حسن موسوی خرسان، تهران ۱۳۹۰.    
۳۰. ↑ احمد بن علی نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعةالمشتهر برجال النجاشی، ج۱، ص۱۵۰، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.    
۳۱. ↑ محمد بن حسن طوسی، فهرست کتب‌الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، ج۱، ص۱۷۴، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم ۱۴۲۰.
۳۲. ↑ ابن‌شهرآشوب، معالم‌العلماء، ج۱، ص۴۶، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱.
۳۳. ↑ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲، ص۱۴۸.
۳۴. ↑ حسین بن محمدتقی نوری، خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۶، ص ۱۳۰، قم ۱۴۱۵۱۴۲۰.    
۳۵. ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۰.


۶ - منبع

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «خالد بن ابی‌اسماعیل کوفی»، شماره۶۷۶۴.    


رده‌های این صفحه : اصحاب امام صادق | راویان حدیث | رجال




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.